تعداد آیات: 111
مکی یا مدنی: مکی
نام های دیگر سوره: بنی اسرائیل، سبحان
«ایـن سـوره بـنـا بـر مـشـهـور از سـوره هـائى اسـت کـه در مـکـه نازل شده است و طبعا ویژگیهاى سوره هاى مکى در آن جمع است ، از جمله دعوت مؤ ثر به تـوحـیـد، و تـوجـه دادن بـه مـعاد، و نصائح سودمند، و مبارزه با هر گونه شرک و ظلم وانحراف بطور کلى میتوان گفت آیات این سوره بر محور امور زیر دور مى زند.
1 - دلائل نبوت مخصوصا قرآن و نیز معراج .
2 - بـحـثـهـائى مـربـوط بـه مـعـاد، مـسـاله کـیـفـر و پـاداش و نـامـه اعمال و نتائج آن .
3 - بخشى از تاریخ پر ماجراى بنى اسرائیل که در آغاز سوره و پایان آن آمده است .
4 - مـسـاله آزادى اراده و اخـتـیـار و ایـنـکـه هـر گـونـه عمل نیک و بد، نتیجه اش به خود انسان بازگشت میکند.
5 - مساله حساب و کتاب در زندگى این جهان که نمونه اى است براى جهان دیگر.
6 – حق شناسى در همه سطوح مخصوصا درباره خویشاوندان ، و بخصوص پدر و مادر.
7 - تـحـریـم اسـراف و تـبـذیـر و بـخـل و فـرزنـدکـشـى و زنـا و خـوردن مال یتیمان و کم فروشى و تکبر و خونریزى .
8 - بحثهائى در زمینه توحید و خداشناسى .
9 - مـبـارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق و اینکه گناهان میان انسان و مشاهده چهره حق پرده میافکند.
10 - شخصیت انسان و فضیلت و برترى او بر مخلوقات دیگر.
11 - تاثیر قرآن براى درمان هر گونه بیمارى اخلاقى و اجتماعى .
12 - اعجاز قرآن و عدم توانائى مقابله با آن .
13 - وسوسه هاى شیطان و هشدار به همه مؤ منان به راههاى نفوذ شیطان در انسان .
14 - بخشى از تعلیمات مختلف اخلاقى .
15 - و سـرانـجـام فـرازهـائى از تـاریخ پیامبران به عنوان درسهاى عبرتى براى همه انسانها و شاهدى براى مسائل بالا.
به هر صورت مجموعه بحثهاى عقیدتى و اخلاقى و اجتماعى در این سوره نسخه کاملى راتـشـکیل میدهد براى ارتقاء و تکامل بشر در زمینه هاى مختلف ، و جالب اینکه این سوره باتـسـبـیـح خدا شروع میشود و با حمد و تکبیر او پایان میگیرد تسبیح نشانه اى است براى پـاکـسـازى و پـیـراسـتن از هر گونه عیب و نقص ، و حمد نشانه اى است براى آراستن به صفات فضیلت ، و تکبیر رمزى است به پیشرفت و عظمت .»
تفسیر نمونه ج
فضائل سوره اسراء
عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ما من عبد قرأ سورة بنی اسرائیل فی کل لیلة جمعة لم یمت حتی یدرک القائم علیه السلام و یکون من اصحابه.
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر کس سوره بنی اسرائیل را در هر شب جمعه بخواند نمی میرد تا انکه زمان قائم آل محمد علیه السلام را درک کند و از یاران او بشود.»
البرهان فی تفسیر القرآن مترجم ج8 ص215
عن ابی عبدالله علیه السلام قال: من قرأ هذه السورة و رق قلبه عند ذکر الوالدین کان له قنطار فی الجنة و القنطار ألف و مائتا اوقیة و الاوقیة خیر من الندنیا و ما فیها...
از امام صادق علیه السلام نقل است که فرمود:: «هر کس این سوره را بخواند و وقتی در این آیه که صحبت از پدر و مادر می شود منقلب شود در بهشت قنطار به او داده خواهد شد . قنطار 1200 اوقیه است و هر اوقیه از دنیا و هر آنچه در آن است بهتر بود.
البرهان فی تفسیر القرآن مترجم ج8 ص215
آثار و برکات سوره اسراء
1) جهت زیاد شدن فهم و قدرت سخنوری
عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ... و إن کتبها فی إناء و شرب ماءها لم یتعذر علیه کلام و انطلق لسانه بالصواب و ازداد فهما.
امام صادق علیه السلام فرمود: ... اگر این سوره را در ظرفی بنویسد و به اب بشوید و از آن بنوشد فهم آن شخص زیاد شده سخن بگوید و زبانش بازشود.
البرهان فی تفسیر القرآن مترجم ج8 ص215
2) جهت باز شدن زبان طفل
عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ...یکتبها بزعفران و یسقی ماءها انطق الله لسانه باذنه و تکلم
امام صادق علیه السلام فرمود: ... هر کس این سوره را با زعفران بر ظرفی بنویسد و بشوید و آب آن را به طفلی که زبانش گرفته باشد بخورانند به اذن خدا زبانش گشوده شود و به حرف آید.
البرهان فی تفسیر القرآن مترجم ج8 ص215
3) جهت رفع خیالات فاسد
وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرآنَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا
اگر برای کسی خیالات فاسده و تشویش روی دهد یا وهم و ترس بر او غالب شود این آیات را با آیه 129 سوره توبه « فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُلْ حَسْبِیَ اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ
خواص آیات قران کریم ص102
4) جهت آسان شدن کارهای مشکل
منقول است هر وقت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم را کاری سخت پیش می آمد جبرئیل آن حضرت را می گفت بگو: تَوَکّلتُ عَلی الحَیِّ الّذی لایَمُوت ، و الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکُن لَّهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا
حق سبحانه و تعالی آن کار مشکل و سخت را بر آن حضرت سهل و آسان می گردانید.
خواص آیات قران کریم ص102
4) جهت غنی شدن و توانگری
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکُن لَّهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا
هر کس با ایمان آیه فوق را با نیت خالص وتوجه به خدا و معنی آن زیاد بخواند و بعد از آن تکبیر بگوید اگر درویش باشد مستغنی گردد.
خواص آیات قران کریم ص103
5) جهت ایمنی مال از دزد و آتش سوزی
قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَیًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِکَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَیْنَ ذَلِکَ سَبِیلًا ﴿۱۱۰﴾ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکُن لَّهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا
اگر بر مکانی یا متاعی که از دزد و آتش گرفتن برسد این دو آیه را با آیه الکرسی بر حلقه در و قفل آن بخوانند انساءالله از دزد و آتش گرفتن حفظ بماند.
دو هزار و یک ختم ص402
6) جهت رفع ناخوشی و تنگدستی
لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم، تَوَکّلتُ عَلی الحَیِّ الّذی لایَمُوت ، و الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَم یَکُن لَّهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُن لَّهُ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَکَبِّرْهُ تَکْبِیرًا
از امام صادق علیه السلام منقول است که فرمود: هر کس این دعا را بخواند خداوند تعالی فقر و ناخوشی را از او می برد.
دو هزار و یک ختم ص405
ختومات مجرب
از حضرت امام صادق علیه السلام منقول است: اگر کسی را حاجت دینی یا دنیایی باشد 7 بار سوره مبارکه بنی اسرائیل را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن با حل وضو بخواند حاجت روا شود.
خواص آیات قرآن کریم ص103
تعداد آیات: 128
مکی یا مدنی: مکی
نام های دیگر سوره: النعم
«بطور کلى میتوان گفت که محتواى این سوره را امور زیرتشکیل میدهد که به شکل جالب و متناسبى با هم آمیخته شده است :
1- بیش از همه بحث از نعمتهاى خداوند در این سوره به میان آمده و آنچنان ریزه کاریهاى آن تشریح گردیده که حس شکرگزارى هر انسان آزاده اى را بیدار میکند، و از این راه اورا به آفریننده این همه نعمت و موهبت نزدیک مى سازد.
این نعمتها شامل نعمتهاى مربوط به باران ، نور آفتاب ، انواع گیاهان و میوه ها و موادغذائى دیگر، و حیواناتى که خدمتگزار انسانها هستند و منافع و برکاتى که از این حیوانات عائد انسان مى شود و انواع وسائل زندگى و حتى نعمت فرزند و همسر، وخلاصه شامل انواع طیبات میگردد. و درست به همین علت است که بعضى آنرا سوره (نعم ) (جمع نعمت ) نامیده اند.
ولى مشهور و معروف در نامگذارى این سوره همان سوره نحل است ، چرا که ضمن بر شمردن نعمتهاى گوناگون الهى اشارهاى کوتاه و پر معنى و عجیب به زنبور عسل کرده ، مخصوصا روى ماده غذائى مهمى که از آن عائد انسانها
مى شود، و نشانه هاى توحیدى که در زندگى این حشره وجود دارد تکیه نموده است .
2- بخش دیگرى از آن از دلائل توحید و عظمت خلقت خدا، و معاد، و تهدید مشرکان و مجرمان بحث میکند.
3- قسمت دیگرى از آن از احکام مختلف اسلامى همانند دستور به عدل و احسان و هجرت و جهاد و نهى از فحشاء و منکر و ظلم و ستم و پیمانشکنى و همچنین دعوت به شکرگزارى از نعمتهاى او سخن مى گوید، و در همین رابطه از ابراهیم قهرمان توحید به عنوان یک بنده شکرگزار در چند آیه نام می برد.
4- بخش دیگرى از بدعتهاى مشرکان سخن مى گوید و در همین رابطه ، مثلهاى حسى جالبى ذکر میکند.
5- و بالاخره در قسمت دیگرى انسانها را از وسوسه هاى شیطان بر حذر میدارد.»
تفسیرنمونه ج11 ص171
فضائل سوره نحل
ابی بن کعب عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم قال: من قرأها لم یحاسبه الله تعلی بالنعم التی انعمها علیه فی دار الدنیا و اعطی من الاجر کالذی مات و احسن الوصیة و ان مات فی یوم تلاها أو لیلة کان له من الاجر کالذی مات فاحسن الوصیة.
مجمع البیان ج4، ابتدای تفسیر سوره نحل
از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده: هر که سوره نحل را قرائت نماید، خدای بلند مرتبه هر نعمتی را که به او داده است حساب نکند و اجر او به اندازه کسی است که بمیرد و وصیتی از خود به یادگار گذارد و اگر در آن روز بمیرد او را چندان ثواب است مانند کسی که در هنگامه مرگ به بهترینها وصیت کند.
عن ابی جعفر علیه السلام قال: من قرأ سورة النحل فی کل شهر کغی المغرم و سبعین نوعا من انواع البلاء أهونه الجنون و الجذام و البرص و کان مسکنة فی جنة عدن و هی وسط الجنان.
روایت از امام باقر علیه السلام: هر کس سوره نحل را در هر ماه یک بار بخواند از زیان مالی (قرض) در دنیا و نیز از هفتاد نوع بلا که سبک ترین آنها دیوانگی و جذام و پیسی باشد ایمن باشد و مسکنش در آخرت در بهشت عدن(محلی در وسط بهشت) باشد.
مجمع البیان ج4، ابتدای تفسیر سوره نحل
آثار و برکات سوره نحل
1) جهت غلبه بر دشمنان
اگر کسی سوره مبارکه نحل را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بنویسد و با خود دارد همه دشمنان مسخر او گردند.
خواص آیات قران کریم ص100
2) جهت برکت محصول
هُوَ الَّذِی أَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لَّکُم مِّنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِیهِ تُسِیمُونَ
اگر کسی با ایمان 7 بار این دو آیه را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بنویسد و بر کاسه ای آب بخواند و آن آب را بر مزارع و اشجار بپاشد برکت بسیار مشاهده کند و از همه آفات محفوظ بماند.
خواص آیات قران کریم ص100
3) جهت زیاد شدن شیرمادر
وَإِنَّ لَکُمْ فِی الأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُّسْقِیکُم مِّمَّا فِی بُطُونِهِ مِن بَیْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآئِغًا لِلشَّارِبِینَ
اگر زنی بخواهد که شیرش زیاد شود این آیه را برآب بنویسد و بیاشامد.
درمان با قرآن، محمدرضا کریمی ص50
ختومات مجرب
از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است:
اگر کسی بخواهد که دشمنان خود را متفرق سازد سوره مبارکه نحل را 21 بار با نیت خالص و توجه به خدا و معنی ان بخواند و به روایتی 108 بار بخواند بزودی دشمنانش متفرق و پراکنده می شوند.
خواص آیات قران کریم ص100
تعداد آیات: 99
مکی یا مدنی: مکی
نام های دیگر سوره: ـــ
«مى توان محتواى این سوره را در هفت بخش خلاصه کرد:
1) آیات مربوط به مبدء عالم هستى و ایمان به او از طریق مطالعه در اسرار آفرینش
2) آیات مربوط به معاد و کیفر بدکاران
3) اهمیت قرآن و عظمت این کتاب آسمانى
4) داستان آفرینش آدم و سرکشى ابلیس و سرانجام کار او، و به عنوان یک هشدار وبیدار باش براى همه انسانها
5) اشاره به سرگذشت اقوامى همچون قوم لوط و صالح و شعیب ، براى تکمیل این هشدار
6) انذار و بشارت و اندرزهاى مؤ ثر و تهدیدهاى کوبنده و تشویق هاى جالب
7) دعوت از پیامبر به مقاومت و دلدارى او در برابر توطئه هاى شدید مخالفان که مخصوصا در محیط مکه بسیار زیاد و خطرناک بود.»
تفسیرنمونه ج11 ص15
فضائل سوره حجر
روی عن النبی صلی الله علیه وآله وسلم انه قال: من قرأ هذه السورة اعطی من الحسنات بعددا لمهاجرین و الانصار.
هرکس سوره حجر را قرائت کند خداوند به تعداد مهاجرین و انصار به خواننده آن ثواب عطا می فرماید.
متن و ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن ج8 ص42
قال رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم: من قرأ سورة ابراهیم علیه السلام و الحجر اعطی من الاجر عشر حسنات بعدد من عبد الاصنام و بعدد من لم یعبدها.
مجمع البیان ج4 ص193
نقل از رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم: «هر کس سوره ابراهیم و حجر را قرائت نماید، ده برابر تعداد کسانی که بت ها را پرستیده اند و کسانی که آن را نپرستیده اند حسنه به او داده می شود.»
عن ابی عبدالله علیه السلام: قال من قرأ سورة ابراهیم و الحجر فی رکعتینِ جمیعاً فی کل جُمعةٍ لم یُصبه فقر ابدا ولا جنون و لا بلوی.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سوره ابراهیم و حجر را در رکعت اول و دوم نماز در هر هفته یک بار بخواند تنگدستی و دیوانگی و بلاهای دیگر به او نرسد.
ثواب الاعمال و عقاب الاعمال مترجم ص286
آثار و برکات سوره
1) جهت زیاد شدن شیرِ زن
روی عن النبی صلی الله علیه وآله سلم انه قال: ... من کتبها بزعفران و سقاها امرأة قلیلة اللبن کثر لبنها...
متن و ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن ج8 ص42
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: کسی که این سوره را با زعفران بنویسد و آن را به زنی کم شیر بنوشاند، شیرش فراوان گردد.
2) جهت رونق در کسب و کار
من کتبها و جعلها فی عضده و هو یبیع و یشتری کثر بیعه و شراؤه و یحب الناس معاملته و کثر رزقه باذن الله تعالی مادامت علیه.
اگر فروشنده کالا این سوره را بنویسد و بر بازوی خود بندد خرید و فروش او زیاد شود و مردم علاقمند می شوند که با او داد و ستد و معامله کنند و به اذن خداوند روزی او زیاد شود مادامی که این نوشته با او باشد.
متن و ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن ج8 ص42
3) جهت برآورده شدن حاجت
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
اگر کسی این آیه را 1000 بار با نیت خالص و توجه به خدا و معنی ان بخواند هر حاجتی داشته باشد از خدا بخواهد بزودی روا شود.
خواص آیات قرآن کریم ص98
4) جهت تقویت حافظه
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
این آیه را 41 بار بر انجیر خشک بخوانند وروزی چند دانه از آنها بخورند.
درمان با قران محمدرضا کریمی ص49